Kayarian ng Salita

 Kayarian ng Salita

Ang Kayarian ng salita- Dito malalaman kung papaano nabuo ang mga salita, kung ito ba ay salitang-ugat lamang, o may ikinakabit na panlapi, inuulit o tambalan. Ang salita ay may apat na kayarian. Ito ay ang Payak, Maylapi, Inuulit o Tambalan.

Kayarian ng Salita

1. Payak

Payak– Ang salita ay payak kung ito ay salitang-ugat lamang, walang panlapi, hindi inuulit at walang katambal na ibang salita. Halimbawa:

• bahay 
• ganda                                  
• aklat
• takbo                      
• sariwa                      
• bango                          
• kristal
• bakasyon

2. Maylapi

Maylapi– Maylapi ang salitang binubuo ng salitang-ugat at isa o higit pang panlapi. Tulad ng:

• umalis                                 
• tinulungan
• magtakbuhan                                
• tindahan
• umasa                                 
• bumasa
• basahin                      
• sambahin

Uri ng Panlapi

Maaaring isa o higit pang panlapi ang matatagpuan sa isang salitang-ugat. Maaaring nasa unahan, gitna o sa hulihan. Buhat nito, may iba’t ibang uri ng panlapi

a. unlapi.   Ito ay mga panlapi na ikinakabit sa unahan ng salitang-ugat.

Um	+	asa	=	umasa
Mag	+	aral	=	mag-aral
Mang	+	isda	=	mangisda

b. gitlapi.   Ito ang mga panlaping isinisingit sa pagitan ng unang katinig at kasunod nitong patinig. Madaling salita, ang gitlapi ay mamatgpuan sa gitna ng salitang-ugat. Nagagamit lamang ang gitlapi kung ang salitang-ugat ay nagsisimula sa katinig.

-um-	+	basa	=	bumasa
-in-	+	sulat	=	sinulat
-um-	+	punta	=	pumunta
-in-	+	biro	=	biniro

c. hulapi.    Ito ay mga panlaping matatagpuan sa hulihan ng salitang-ugat.

Halimbawa:

-hin     +     basa =          basahin

-an      +    gupit  =          gupitan

-in       +     sulat =          sulatin

-han    +     una  =          unahan

Mapapansin na ang –hin at –han ay hinuhulapi sa mga salitang nagtatapos sa patinig. Samantalang ang –in at –an ay hinuhulapi sa mga salitang nagtatapos sa katinig at sa impit na tunog na itinuturing din na isang ponemang katinig. Tulad ng sumusunod:

-in + basa /basa?/ = basain

hindi basahin

d. kabilaan.    Kabilaan ang tawag sa mga panlaping nasa unahan at hulihan ng salitang-ugat.

• ka- -an        +     laya   =                   kalayaan
• mag- -an     +     mahal =   magmahalan
• pala- -an  +     baybay =  palabaybayan
• tala- -an    +     araw      =                 talaarawan

e. laguhan. Laguhan ang tawag sa mga panlaping nasa unahan, gitna at hulihan ng salitang-ugat.

pag- -um- -an	+	sikap	=	pagsumikapan
mag- -in- -an	+	dugo	=	magdinuguan

(Pansinin na ang o ay nagiging u kapag hinuhulapian. Pansinin rin kung saan inilalagay ang mga gitling ayon sa uri ng panlaping tinutukoy).

3. Inuulit

Inuulit– Makabubuo ng mga salita sa tulong ng reduplikasyon ng salitang-ugat. Maaaring ulitin ang salitang-ugat ayon sa uri nito:

a. parsyal o di-ganap na pag-uulit. Inuulit lamang ang isa o higit pang pantig o silabol ng salitang-ugat at kahit may panlapi pa ito, tulad nito:

• alis = aalis
• ani = aani
• lipad = lilipad
• ligaya = liligaya

b. Buo o ganap na pag-uulit. Inuulit ang buong salitang-ugat nang may pang-akop o wala o may panlapi o wala. Paalala lamang na ang salitang ugat lamang ang inuulit.

araw	=	araw-araw
sino	=	sino-sino
iba	=	ibang-iba
marami	=	marami-rami
ayaw	=	ayaw na ayaw
tao	=	tau-tauhan

c. Magkahalong ganap at di-ganap na pag-uulit.  Ito ang tawag kapag inuulit ang isang bahagi at ang kabuuan ng salita.

• lipad   =  lilipad-lipad
• payag = papayag-payag
• tatlo    = tatatlo-tatlo
• takbo   = tatakbu-takbo
• ilan       =  iilan-ilan

4. Tambalan

Tambalan.   Ang dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng isa lamang salita ay tinatawag na tambalang salita. May dalawa itong uri. ang tambalang di ganap at tambalang ganap.

a. Tambalang di-ganap.    Sa uring ito, ang taglay na kahulugan ng dalawang salitang pinagtatambal ay hindi nawawala. Walang ikatlong kahulugang nabubuo. Halimbawa, sa tambalang-salitang bahay-kubo, ang kahulugan ng bahay ‘tirahan ng tao’ at ang kahulugan ng kubo ‘maliit na bahay na yari sa mga karaniwang materyales’ ay kapwa nananatili sa kahulugan ng salitang nabubuo. Ito ay nilalagyan ng gitling bilang pampalit sa mga katagang kinaltas.

Iba pang halimbawa:

• Asal-hayop (asal ng hayop)
• kulay-dugo (kulay ng dugo)
• ingat-yaman  (ingat ng yaman)
• bahay-ampunan  (bahay na ampunan)
• silid-tanggapan (silid na tanggapan)
• daang-bakal  (daan na bakal)

b. Tambalang ganap.   Sa uring ito, ang dalawang salitang pinagtatambal ay nakabubuo ng ikatlong kahulugang iba kaysa isinasaad ng mga salitang pinagsasama. Hindi ito ginagamitan ng gitling.

• basag + ulo       = basag-ulo
• hampas + lupa  = hampaslupa
• bahag + hari      = bahaghari (rainbow)
• balat + sibuyas  = balatsibuyas

Sanggunian: 

Jaime (2022, March 15). Kayarian ng Salita. https://aralinph.com/kayarian-ng-salita/

Read More

Parabula ng Alibughang Anak

Parabula ng Alibughang Anak

May isang mayaman na may dalawang anak na lalaki. Ang pinakabata ay lumapit sa ama at hiningi ang kanyang mana.

Kaya ang ginawa ng matanda ay hinati niya ang kaniyang kayamanan sa dalawa. Ilang araw ang nakalipas, umalis ang bunsong anak at nangibang bayan. Inubos niya ang lahat ng ibinigay sa kaniya ng ama.

Nagkaroon ng matinding taggutom sa bansang iyon kaya napilitan siyang mamasukan sa isang mamamayan na nagpadala sa kaniya sa bukid bilang tagapagpakain ng baboy.

Habang nagtitiis siyang kumain ng kaning baboy dahil wala namang ibinibigay sa kanyang pagkain, naalala niya ang kaniyang ama at ang mga katulong nito sa kanilang sariling pataniman.

Naisip niyang bakit siya magtitiis na mamatay sa gutom habang ang mga katulong ng kaniyang ama ay sagana sa pagkain.

Minabuti niyang umuwi at humingi ng patawad at handa siyang magtrabaho kahit na bilang katulong lang. Malayo pa lang siya ay natanaw na siya ng kaniyang ama na tumakbo at siya ay niyakap at hinalikan.

Tinawag nito ang kaniyang mga katulong at inutusang bihisan ang kaniyang anak ng magarang kasuotan, bigyan ng sapatos at singsing sa kaniyang daliri. Iniutos din niya ang magpatay ng baka upang ipadiwang ang pagbalik ng kaniyang anak.

Ang panganay niyang anak na nasa pataniman ay narinig ang musika at ang pagsasaya habang siya ay papalapit sa bahay. Tinanong niya ang isa sa mga utusan kung ano ang kasayahang yaon. Nalaman niya na nadiriwang ang kaniyang ama sa pagbalik ng kaniyang anak.

Parabula ng Alibughang Anak

Nagalit ang panganay na anak at ayae niyang pumasok para sumali sa pagdiriwang.

Sinumbatan niya ang kaniyang ama tungkol sa kaniyang pagsisilbi dito na parang alipin subalit ni minsan ay hindi siya binigyan ng kahit maliit na kambing para magsaya kasama ang kaniyang mga kaibigan. PEro noang dumating ang kaniyang kapatid na nilustay ang kaniyang mana sa mga masasamang babae, ito ay binigyan pa ng pagsalubong.

Sinagot siya ng kaniyang ama na siya ay naroong kasama niya at lahat ng kasaganaang tinatamasa niya ay kasama siya samantalang ang kapatid niya ay nawala at bumalik. Tila siya namatay na nabuhay ulit.

Lukas 15:11-3

Sanggunian: elampara.weebly.com

Read More

Mga Salitang Ginagamit sa Impormal na Komunikasyon

 

Mga Salitang Ginagamit sa Impormal na Komunikasyon

    Ang mga salitang karaniwan at palasak na ginagamit sa mga pang-araw-araw na pakikipag-usap at pakikipagsulatan sa mga kakilala at kaibigan ay kabilang sa impormal na mga salita. Ang impormal na salita ay nauuri sa apat.

1. Lalawiganin (Provincialism)

    Ito ang mga salitang kilala at saklaw lamang ng pook na pinaggagamitan nito. Kapansin-pansin ang mga lalawiganing salita, bukod sa iba ang bigkas, may kakaiba pang tono ito.

Halimbawa: tugang (Bikol), dako (Bisaya), ngarud (Ilokano)

2. Balbal (Slang)

    Ang mga salitang ito ay tinatawag sa Ingles na slang. Ang mga salitang ito noong una ay hindi tinatanggap ng matatanda at mga may pinag-aralan dahil hindi raw magandang pakinggan. Ang mga salitang balbal ay tinatawag ding salitang kanto o salitang kalye.

Halimbawa: erpat - tatay                    tsikot-kotse

                    sikyo-security guard       lispu-pulis

                    yosi-sigarilyo                  praning-baliw

3. Kolokyal (Colloquial)

    Ito ay mga salitang ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipagtalastasan ngunit may kagaspangan at pagkabulgar, bagama't may anyong repinado at malinis ayon sa kung sino ang nagsasalita.

Halimbawa:         Pormal                    Kolokyal

                             aywan                       ewan

                             piyesta                      pista

                             nasaan                       nasan

4. Banyaga

     Ito ay mga salitang mula sa ibang wika. Ang ating wika ay mayaman sa wikang banyaga. Karamihan sa mga ito ay pangalang tiyak, wika, teknikal, pang-agham, simbolong pangmatematika, o mga salitang banyagang walang salin sa wikang Filipino.

Palabuoan ng mga Salitang Balbal

    Kung paano binubuo ang mga karaniwang salita, ang pagkalikha ng mga salitang balbal ay mayroon ding pinagmulan. Narito ang kategorya ng mga salitang malimit nating marinig sa kasalukuyan di lamang sa kabataan kundi maging sa ilang matatanda.

1. Hinango mula sa mga salitang katutubo

Halimbawa:

    gurang (Bikol, Bisaya) - matanda

    utol (Bisaya) - kapatid

    buang (Bisaya) - luko-luko

    pabarabaraybay (Tagalog) - paharang-harang

2. Hinango sa Wikang Banyaga

Halimbawa:

    tisoy, tisay (Espanyol: mestizo, mestiza)

    tsimay, tsimoy (Espanyol: muchacha, muchacho)

    toma (Espanyol: tomar) inom

    kosa (Russian Mafia: Cosa Nostra)

    sikyo (Ingles: security guard)

    orig (Ingles: original)

    sisiw (Ingles: chicks)

3. Binaligtad (Inverted or Reversed Category)

Halimbawa: 

    gat-bi - bigat            = heavy burden

    tom-guts - gutom     = hungry

    astig- tigas               = strong/influential

    todits-dito                = here

    tsikot-kotse              = car

    lispu-pulis                = policeman

4. Nilikha (Coined Words)

Halimbawa:

    paeklat-maarte        = overacting

    espi-esposo             = husband

    hanep-papuri          = praise/appreciation

    bonsai-maliit          = very small

5. Pinaghalo-halo (Mixed Category)

Halimbawa:

    kadiri - pag-ayaw/pagtanggi     = dislike

    kilig to the bones - paghanga    = crush

    in-na-in - naayon/uso                = following the trends

 

6. Iningles (Englisized Category)

Halimbawa:

    jinx-malas                             = bad luck

    weird-pambihira                   = rare/unusual

    badtrip-kawalang pag-asa     = hopeless/frustrated

    yes, yes, yo - totoo                = approved

7. Dinaglat (Abbreviated Category)

Halimbawa:

    KSP - Kulang Sa Pansin

    SMB - Style Mo Bulok

    JAPAN - Just Always Pray At Night

8. Pagsasalarawan o Pagsasakatangian ng Isang Bagay

Halimbawa:

    yoyo- (dahil ang relo ay hugis yoyo)

    lagay- (dahil ang suhol ay inilalagay o isinisingit para hindi mahalata ang pagbibigay)

    boga - (dahil ang baril ay parang bumubuga)

    basag, durog - (dahil nawawala sa sariling isip kapag nakadroga)

Sanggunian:

Baisa-Julian, A.G., Lontoc, N.S, Del Rosario, M.G., & Dayag, A.M. (2017).

                       Pinagyamang Pluma 8. Quezon City: Phoenix Publishing House.

Read More

Mga Kaalamang-Bayan

 

MGA KAALAMANG-BAYAN

Tatalakayin dito ang mga paksang tungkol sa:

• Tulang/Awiting Panudyo
• Tugmang de-Gulong
• Bugtong
• Palaisipan

    Maituturing na pinakamatandang sining ang tula sa kulturang Pilipino. Tula ang pinagmulan ng iba pang mga sining tulad ng awit, sayaw, at dula. Batay sa kasaysayan, ang mga unang Pilipino ay may likas na kakayahang magpahayag ng kanilang kaisipan sa pamamagitan ng mga salitang naiaayos sa isang maanyong paraan kaya kinakikitaan ng sukat at tugma. Katunayan, ang mga salawikain at kawikaan ay kaakibat sa tuwina ng mga pahayag ng mga Pilipino noong unang panahon. 

    Ang pagkadiwang makata ay likas sa ating mga ninuno. Ayon kay Alejandro Abadilla, "Bawat kibot ng kanilang bibig ay may ibig sabihin at katuturan. Ito ang ipinalalagay na pangunahing dahilan kung bakit nabuo ang iba pang mga akdang patula tulad ng tulang panudyo, tugmang de-gulong, bugtong at palaisipan, at iba pang kaalamang-bayan.

1. Tulang/Awiting Panudyo

    Ito ay isang uri ng akdang patula na kadalasan ang layunin ay manlibak, manukso o mang-uyam. Ito ay kalimitang may himig nagbibiro kaya ito ay kilala rin sa tawag na Pagbibirong Patula.

Halimbawa:

Ako ay isang lalaking matapang

Huni ng tuko ay kinatatakutan.

Nang ayaw maligo, kinuskos ang gugo.

Pedro Penduko, matakaw sa tuyo.

Si Maria kong Dende

Nagtinda sa gabi

Nang hindi mabili

Umupo sa tabi

2. Tugmang de-gulong

    Ito ay ang mga paalala o babala na kalimitang makikita sa mga pampublikong sasakyan. Sa pamamagitan nito ay malayang naipararating ang mensaheng may kinalaman sa pagbibiyahe o paglalakbay ng mga pasahero. Maaaring ito ay nasa anyong salawikain, kasabihan, o maikling tula. Karamihan ng mga uri ng tugmang ito ay binuo ni Dr. Paquito Badayos.

Narito ang ilan sa mga halimbawa nito:

a. Ang di magbayad mula sa kanyang pinanggalingan ay di makababa sa kanyang paroroonan.

b. Aanhin pa ang gasolina kung jeep ko ay sira na.

c. Ang di magbayad walang problema, sa karma pa lang, bayad ka na.

3. Bugtong

    Ito ay isang pahulaan sa pamamagitan ng paglalarawan. Binibigkas ito nang patula at kalimitang maiksi lamang. Noon karaniwan itong nilalaro sa lamay upang magbigay aliw sa mga namatayan ngnunit nang lumaon ay kinagigiliwan na ring laruin kapag may mga handaan o pistahan. Ilan sa mga halimbawa ng bugtong ang mga sumusunod:

a. Gumagapang pa ang ina, umuupo na ang anak. (Sagot: kalabasa)

b. Maliit pa si Totoy marunong nang lumangoy. (Sagot: isda)

c. Nagtago si Pilo nakalitaw ang ulo. (Sagot: pako)

4. Palaisipan

    Ang palaisipan ay nasa anyong tuluyan. Layunin nito ang pukawin at pasiglahin ang kaisipan ng mga taong nagkakatipon-tipon sa isang lugar. Ito ay paboritong pampalipas oras ng ating mga ninuno. Ito ay nangangahulugan lamang na ang mga sinaunang Pilipino ay sanay mag-isip at kanilang ipinamana ito sa kanilang mga inapo.

    Ang ganitong uri ng panitikan ay laganap pa rin hanggang sa kasalukuyang panahon sapagkat ito'y talaga namang nakapagpapatalas sa isipan ng mga mag-aaral. Ito ay hindi lamang pinag-uusapan at pinag-iisipan sa mga pagtitipon kundi maging sa usapan sa Internet.

Halimbawa:

Sa isang kulungan ay may limang baboy si Mang Juan. Lumundag ang isa. Ilan ang natira?

(Sagot: Lima pa rin kasi lumundag lang naman ang baboy at hindi umalis.)

May isang bola sa mesa. Tinakpan ito ng sombrero. Paano nakuha ang bola nang di man lamang nagalaw ang sombrero?

(Sagot: Butas ang tutok ng sombrero.)

Sanggunian:

 Baisa-Julian, A.G., Lontoc, N.S, Esguerra, C.H., & Dayag, A.M. (2014).

                       Pinagyamang Pluma 7. Quezon City: Phoenix Publishing House.

Read More

Ang Sariling Wika (Tulang Kapampangan)

 

Ang Sariling Wika

Ang sariling wika ng isang lahi

Ay mas mahalaga sa kayaman

Sapagkat ito'y kaluluwang lumilipat

Mula sa henerasyon patungo sa iba

Nangangalap ng karanasan, gawi,

Pagsamba, pagmamahal, pagtatangi at pagmithi.

Nais mo bang mabatid layunin ng kanyang puso,

Ang kanyang mga pangarapin.

Mainit na pagmamahal na sa puso'y bumubukal

Kasama ng mahalagang layuning nabubuo sa isipan?

Pakinggan ang makahulugang gintong salita

Na sa kanyang bibig ay nagmumula.

Mananang wikang itinanim sa isipan

Iniwan ng ninuno, tula ng iniingatang yaman

Pamanang yamang di dapat pabayaan

At dapat pagyamanin ng mga paghihirap

Para sa kaunlaran, di dapat masayang

Tulad ng halaman na natuyot at nangalagas sa tangkay.

Minana nating wika'y

Maihahambing sa pinakadakila

Ito'y may ganda't pino,

aliw-iw at himig na nakahahalina

Init nito't pag-ibig mula sa musa

Pagpahayag ng pagmamahal ay kanyang kinuha.

Wikang Kapampangan, buo ang iyong ganda

Ang himig ng iyong tunog

Tulad ng pagaspas ng bagwis ng mga ibon

Tulad ng awit na likha ng brilyanteng makinang

Tulad ng lagaslas ng himig ng tubigan

Tulad ng awit ng malamig nang hangin amihan.

Wikang Kapampangan, ikaw ay mahalaga

Sa lahat ikaw ay maikokompara

Ikaw ang mapagmahal at matamis na pahayag ng pag-ibig

Tulad mo'y walang katapusang awit

Ang lahat sa iyo ay tulad ng bumubukang bulaklak.

Sinulat ni Lourdes C. Punzalan mula sa orihinal nito sa Kapampangan

na may pamagat na "Ing Amanung Siswan nu Monico r Mercado"

Sanggunian:

Baisa-Julian, A.G., Lontoc, N.S, Esguerra, C.H., & Dayag, A.M. (2014).

                       Pinagyamang Pluma 7. Quezon City: Phoenix Publishing House.

Read More

Ponemang Suprasegmental

PONEMANG SUPRASEGMENTAL

    Ang Ponemang Suprasegmental ay mahalaga para sa mabisang pakikipagtalastasan. Nakatutulong ito upang maging mas malinaw at maiparating ang tamang damdamin sa pagpapahayag.

 

1. Intonasyon, Tono, at Punto

    Ang intonasyon ay tumutukoy sa pagtaas at pagbaba na inuukol sa pagbigkas ng pantig sa salita na maaaring makapag-iba sa kahulugan ng mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay. Ang tono ng pagsasalita ay nagpapahayag ng tindi ng damdamin samantalang ang punto ay ang rehiyonal na tunog o accent.

Halimbawa:

1. Ang ganda ng tula? (Nagtatanong/Nagdududa)

2. Ang ganda ng tula. (Nagsasalaysay)

3. Ang ganda ng tula! (Nagpapahayag ng kasiyahan)

2. Diin at Haba

    Ang haba ay tumutukoy sa haba ng bigkas na inuukol ng nagsasalita sa patinig ng pantig ng salita. Ang diin naman ay tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig ng salita.

Halimbawa:

1. /balah/     (bullet)

2. /bala/       (threat)

3. /tu.boh)    (pipe)

4. /tuboh/     (sugar cane)

3. Hinto o Antala

Ito ay saglit na pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng ipinapahayag. Ginagamit ang kuwit, tuldok, semi-kolon, at kolon sa pagsulat upang maipakita ito.

Halimbawa:

1. Hindi maganda. (sinasabing hindi maganda ang isang bagay)

2. Hindi, maganda. (pinasusubalian ang isang bagay at sinasabing maganda ito)

    Bukod sa mga ponemang suprasegmental ay nakatutulong din sa mabisang pagpapahayag ang mga di-berbal na palatandaan gaya ng kumpas at galaw ng mata at katawan lalo na sa pagbigkas ng tula.
    Ang pagkumpas ay mahalagang sangkap sa sining ng pagbigkas ng tula. Ginagamit ito upang maihatid ang damdamin ng tula sa madla o mailarawan ang kaisipang inilalahad nito. Dapat tandaan na ang bawat kumpas ay kailangang maging natural, hindi pabigla-bigla ang pagtaas o pagbababa ng kamay. Hindi pasulpot-sulpot ang kamay at lalong hindi palamya-lamya ang galaw ng bisig. Kailangang ang kumpas ay maging angkop sa daloy ng damdaming nais ilarawan. Ang wastong pagkumpas ay nakatutulong sa pagtaas ng damdamin hanggang marating ang pinakamaigting na damdaming inihahatid sa madla.
    Gayundin, mahalaga sa pagbigkas ang pagdisiplina. Maging ang galaw ng mata at katawan ay dapat magkaroon ng kaisahan. Kung ang pokus ng paningin ay sa gawing kaliwa, lahat ng pares ng mata ay dito dapat nakatuon. Ang paglalapat ng angkop na galaw ay nakadaragdag sa kagandahan o kasiningan sa pagpapahayag. Ang kumpas o kilos na gagawin ay dapat umaayon sa diwang isinasaad ng nais sabihin o bigkasin.

Sanggunian:

Baisa-Julian, A.G., Lontoc, N.S, Esguerra, C.H., & Dayag, A.M. (2014).

                     Pinagyamang Pluma 7. Quezon City: Phoenix Publishing House.

Read More

TOP 5 HAMON BILANG GURO NGAYONG PANAHON NG MAKABAGONG TEKNOLOHIYA

 

TOP 5 HAMON BILANG GURO NGAYONG PANAHON NG MAKABAGONG TEKNOLOHIYA

    Bilang isang guro, ramdam ko ang mga hamon na kinakaharap ng mga tulad kong nasa larangan ng pagtuturo. Totoo, ang makabagong teknolohiya ay may malaking epekto at ambag sa ating buhay. Bilang isang indibidwal na namulat at sanay na sa ganitong pamumuhay, tila mahihirapan tayong suungin ang kahit isang araw pa lamang na wala ito. Ngunit, ano nga ba ang makabagong teknolohiya o modern techology sa ingles? Ang makabagong teknolohiya ay anumang may kinalaman sa kahusayan at bilis. Sa panahon ngayon, anumang may kaugnayan dito ay mas tinatangkilik ng masa. Halimbawa na lamang ang paggamit ng internet sa tuwing mayroon kang ninanais na malaman na impormasyon. Ang paggamit ng cellphone o smartphones na kung saan ay halos all-in-one na sapagkat mayroon na itong radyo, calculator, kalendaryo, flashlight, at marami pang iba. Kaysa magluto, gagamit ng mga delivery platforms tulad ng food panda, grab, at iba pa. 

    Sa blog na ito, iisa-isahin ko ang mga hamon na aking naranasan at patuloy na nararanasan bilang isang guro.

1. Kakulangan sa kagamitan at internet access

    Bilang isang guro, ninanais kong makasabay sa panahon ng makabagong teknolohiya. Gumagamit at naghahanap ako ng mga mobile applications o online platforms na makatutulong hindi lamang sa aking pagtuturo ngunit pati na rin pagkatuto ng aking mga mag-aaral. Ngunit nagiging hadlang ang kakulangan ng kagamitan at hindi pantay na internet access ng aking mga mag-aaral. Sa aming mga pagsasanay o training bilang mga guro, mayroong mga online platforms at apps ang iminumungkahing gamitin sa klase upang mas maengganyo ang mga mag-aaral sa pakikinig o pakikisangkot sa klase ngunit, dahil nga sa kakulangan ng kagamitan at hindi pantay na internet access ng aking mga mag-aaral, limitado lamang ang aming nagagawa. Hindi naman magandang pabayaan na lamang ang mga estudyanteng walang smartphones at hindi naman nakabubuti ang palaging paghiram nila sa kanilang mga kaklase ng nasabing gadget.

    Ang mga pagkakataong tulad nito ay patunay na isa itong malaking hamon sa gurong katulad ko. Hindi lamang ako ang nakararanas nito. Ang hindi pantay-pantay na access sa teknolohiya at kakulangan sa kagamitan ay nananatiling malaking hamon sa mga guro sa Pilipinas.

2. Professional Development

    Upang makasabay sa mabilis na pag-unlad ng teknolohiya, kinakailangan na mabilis din ang pakikibagay dito ng mga guro. Upang maisagawa ito, kinakailangan ang mga pagsasanay na may kinalaman sa makabagong teknolohiya. Makatutulong ito higit lalo na sa mga guro na hindi pamilyar dito. Ang paggamit ng mga softwares tulad ng microsoft office na word document, excel, publisher, at iba pa ay talagang makatutulong dahil ito ang malimit na kaagapay namin sa aming mga gawain. Maging ang paggamit ng mga social media platforms upang makatulong sa mga guro at mag-aaral. Personal kong ginagamit ang facebook sa aking mga klase sapagkat dito ay mas madali kong naipababatid ang aming paksa o aralin sapagkat halos lahat ng aking mga mag-aaral ay mayroong account dito. Marami pang iba na maaaring maging kaagapay naming mga guro sa pagtuturo ngunit aminin natin na upang maisagawa ito ay kinakailangan ang oras, pondo, at suporta mula sa paaralan. Kung wala ang mga ito, masasabi kong magiging hadlang ito upang magkaroon ng pag-unlad at bagong kaalaman at kasanayan ang ating mga guro.

3. Digital Literacy

    Ano nga ba ang Digital Literacy? Ang pagiging digitally literate ay nangangahulugang ng pagkakaroon ng abilidad na makibagay sa pagbabagong dulot ng mga kompyuter sa paraang nagkakaroon ito ng kabuluhan sa iyong buhay. 

    Hindi lahat ng guro ay may sapat na kaalaman at kasanayan dito. Mahihirapan ang isang guro na turuan ang mga bata ngayon kung wala siyang kaalaman at kasanayan dito sapagkat ang mga kabataan ngayon ay sanay at mas natuto kung may integrasyon ng teknolohiya.

4. Seguridad at Privacy Concerns

   Tandaan, kung ang mga mag-aaral natin ay exposed sa pagiging high-tech, ganoon din ang mga manloloko o may masasamang balak. Nararapat lamang na bilang isang guro ay maging maingat tayo sa ating mga ipinapakita online higit lalo na kung ito ay bukas sa publiko. Kinakailangan din na protektahan natin ang impormasyon hindi lamang ng ating sarili kung hindi ay pati na rin ang tungkol sa mga mag-aaral. Palaging humingi ng permiso sa mga magulang ng iyong mga mag-aaral kung ikaw ay magpapaskil o magpopost ng kahit na anumang larawan o tungkol sa kanilang mga anak upang maiwasan ang hindi pagkakaunawaan at anumang masamang balak. 

5. Interes ng mga Mag-aaral

    Ang mga mag-aaral natin ay namulat sa mundo ng makabagong teknolohiya. Mas madali rin silang natututo kung sasabayan ito ng panonoood, pagsayaw, pag-awit, at iba pang pamamaraan ng pagtuturo. Hindi na epektibo ang tradisyunal na pagtuturo na kung saan ang guro lamang ang tatayo at magsasalita sa harap. Mas mapupukaw natin ang interes nila kung gagamit tayo ng mga teknolohiya na pupukaw sa kanilang galing at talento. Naipamamalas din nila ang kanilang pagkamalikhain at natatagong potensyal sa kanilang partisipasyon sa klase.

Read More